Het belangrijkste onderdeel van een bouwhistorisch onderzoek is het gebouw zelf. De bouwhistoricus bekijkt, onder andere, aan de hand van de structuren, het materiaalgebruik, de bouwwijze en de constructie wanneer het gebouw mogelijk gebouwd en verbouwd is. Daarnaast wordt bepaald hoe gaaf de aanwezige onderdelen of bouwfaseringen zijn en hoe zeldzaam. Dit deel van het onderzoek wordt aangevuld met archiefonderzoek (zoals over wie er gewoond hebben en van oude tekeningen en verkoopakten). De bouwhistoricus doet tevens onderzoek naar andere, vergelijkbare panden om meer duidelijkheid te krijgen over de zeldzaamheid van het pand van de opdrachtgever.