Bouwhistorisch onderzoek
Bouwhistorisch Onderzoek
Wat is bouwhistorisch onderzoek?
Bouwhistorisch onderzoek is het systematisch bestuderen en documenteren van de bouwgeschiedenis van een gebouw of bouwwerk. Dit onderzoek richt zich op de constructie, gebruiksgeschiedenis, bouwfasen en cultuurhistorische waarde van een pand. Het doel is om inzicht te krijgen in de ontwikkeling van een gebouw door de tijd heen en de waarde ervan in historisch perspectief te duiden.
Bouwhistorisch onderzoek is onmisbaar bij restauraties, verbouwingen, monumentenbeleid en ruimtelijke ordening. Het helpt eigenaren, architecten, beleidsmakers en erfgoedspecialisten om weloverwogen beslissingen te nemen over behoud en aanpassing.
Vormen van bouwhistorisch onderzoek
Er zijn verschillende vormen van bouwhistorisch onderzoek, elk met een eigen doel en diepgang:
1. Bouwhistorisch waardestellend onderzoek
Een onderzoek dat de cultuurhistorische waarden van verschillende onderdelen van het gebouw benoemt en weegt. Essentieel voor het aanvragen van een vergunning restauratieplannen of subsidieaanvragen voor monumentenzorg.
2. Bouwhistorische verkenning
Een globaal onderzoek bedoeld om snel inzicht te krijgen in de bouw- en gebruiksgeschiedenis van een pand, vaak inclusief bouwtekeningen, oude kaarten en archiefmateriaal. Wordt vaak ingezet als eerste stap bij een vergunningsaanvraag.
3. Bouwhistorische opname
Een diepgaand onderzoek waarin het gebouw uitgebreid wordt bestudeerd, vaak inclusief bouwtekeningen, oude kaarten en archiefmateriaal. Geschikt voor monumenten of gebouwen met een complexe bouwgeschiedenis.
4. Bouwhistorische documentatie
Het inmeten en documenteren van historische fasen of elementen. Vaak naar aanleiding van het verwijderen van de elementen na het verkrijgen van een omgevingsvergunning.
Waarvoor dient bouwhistorisch onderzoek?
Bouwhistorisch onderzoek wordt onder meer gebruikt voor:
- Het verkrijgen van een omgevingsvergunning bij (ver)bouw van monumenten
- Restauratie- en herbestemmingsplannen
- Waardering van cultuurhistorische waarden
- Subsidieaanvragen bij erfgoedinstellingen
- Beleidsontwikkeling door gemeenten of provincies
- Erfgoededucatie en -toerisme
Waarom is bouwhistorisch onderzoek belangrijk?
Voor eigenaren en gebruikers van historische gebouwen biedt bouwhistorisch onderzoek inzicht in de waarde en potentie van hun pand. Door het verleden van het gebouw te kennen, kunnen verantwoorde keuzes worden gemaakt bij restauratie of verbouwing. Daarnaast draagt het bij aan het behoud van ons cultureel erfgoed en voorkomt het dat waardevolle historische elementen onbedoeld verloren gaan.
Voor overheden en erfgoedprofessionals is het een belangrijk instrument om beleid te onderbouwen en cultuurhistorische belangen te borgen in ruimtelijke plannen.
Waar moet een bouwhistorisch onderzoek aan voldoen?
Een goed bouwhistorisch onderzoek moet voldoen aan de volgende eisen:
- Objectiviteit: gebaseerd op feiten, brononderzoek en observaties ter plaatse
- Herleidbaarheid: duidelijk aangegeven waar informatie vandaan komt
- Richtlijnen RCE: uitgevoerd volgens de handleidingen van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
- Heldere structuur: inclusief inleiding, probleemstelling, methode, analyse, waardering en aanbevelingen
- Onderbouwing: gebruik van historische kaarten, tekeningen, literatuur en archieven
- Fotodocumentatie en plattegronden: visueel inzicht in bouwfasen en waardevolle elementen
Wie voert bouwhistorisch onderzoek uit?
Bouwhistorisch onderzoek dient te worden uitgevoerd door gespecialiseerde bouwhistorici of erfgoedadviseurs met ervaring in:
- Bouwtechniek en bouwgeschiedenis
- Archief- en veldonderzoek
- Erfgoedwetgeving en monumentenzorg
Erkende onderzoeksbureaus of zelfstandig werkende specialisten met een achtergrond in archeologie, architectuurgeschiedenis of monumentenzorg zijn bij uitstek geschikt. Kies altijd voor iemand die werkt volgens de richtlijnen van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) of die is aangesloten bij een erkende erfgoedorganisatie.
Bent u eigenaar van een historisch pand of betrokken bij monumentenzorg? Laat dan een professioneel bouwhistorisch onderzoek uitvoeren voordat u begint aan verbouwing of restauratie. Neem contact met ons of vraag vrijblijvend een offerte.